Sta jij goed voor de klas?
Veel docenten staan, zitten, lopen en corrigeren urenlang per dag. Dat zorgt voor dynamiek, maar helaas ook vaak voor klachten in rug, nek, schouders of benen. In dit blog gaan we vijf herkenbare werkhoudingen langs: wat je bij elke houding vaak ziet, wat de risico's zijn, en wat je praktisch kunt doen om groen(er) én gezonder te staan, zitten en bewegen in je werk. Hieronder vijf karakters of houdingen van docenten, met typische valkuilen.
1. De Staande Docent
Deze docent staat veel achter het bord of loopt rond in het klaslokaal. Er wordt weinig gezeten, en vaak staat men lange periodes vrijwel stil. Dat lijkt actief, maar langdurig statisch staan kan leiden tot vermoeide voeten, pijn in de knieën, lage rugklachten, spataderen en stijfheid in de onderrug en bekkenstreek — vooral als je ook veel bukt of tilt.
2. De Leuninghanger
Deze houding zien we vaak als een docent “even” wil uitrusten tijdens het lesgeven. Ze leunen dan op één been tegen een kast, bureau of rand van een tafel. Vaak is de rug daarbij iets gekromd of staat het lichaam scheef. Op het eerste gezicht lijkt het een ontspannen houding, maar op termijn kan dit leiden tot ongelijke belasting van de rugspieren. Nek- en schouderklachten, vooral aan de zijde waarop wordt geleund, komen regelmatig voor. Ook kan dit bijdragen aan een structurele scheefhouding of andere houdingsproblemen.
3. De Laptop-Bukker
Deze docent zit langdurig achter een laptop voor voorbereiding of nakijkwerk. Het scherm staat vaak te laag, waardoor het hoofd voorover buigt en de schouders inzakken. De armen hebben geen goede ondersteuning. Dit leidt tot het bekende “text neck”-effect (een overbelasting van de nek door voorovergebogen hoofdpositie), schouderklachten, spanning tussen de schouderbladen en lage rugklachten.
4. De Improviserende Nakijker
Tijdens het nakijken van werk van leerlingen of overleggen aan tafel buigt deze docent zich vaak voorover. Er is meestal geen geschikte zitplaats of ondersteuning beschikbaar, waardoor men gaat leunen of hangen. Daarnaast worden dezelfde bewegingen (vooroverbuigen, optillen, over de tafel kijken) vaak herhaald, wat kan leiden tot overbelasting.
De risico’s hier zijn: lage rugklachten, vermoeide armen en polsen, en RSI-achtige symptomen. Ook het herhaald omhoog en omlaag kijken kan nekproblemen veroorzaken.
5. De Snel‑snel Vergadertijger
Deze docent is altijd onderweg: van overleg naar les, van werkgroep naar vergadering, vaak ook buiten school. Dossiers, laptop en papieren worden meegesleept, en tussendoor wordt er gewerkt in het ov, de auto of op een ongepaste locatie zonder goed meubilair.
De combinatie van stress, fysieke belasting (zoals tillen en zitten in ongemakkelijke houdingen) en een gebrek aan herstelmomenten maakt deze werkstijl erg belastend. De kans op klachten aan rug, nek en schouders neemt hierdoor sterk toe.
Tips voor verbetering per type
Bij elke houding helpen kleine aanpassingen — soms in houding, soms in materiaal, soms in houding binnen je werkroutine — al heel veel.
1. De Staande Docent
- Wissel staan af met zitten: gebruik bijvoorbeeld een hoge stoel of kruk om af en toe even te zitten.
- Gebruik anti‑vermoeidheidsmatten onder de voeten als je vaak op harde vloer staat.
- Draag goede, ondersteunende schoenen met demping.
- Laat je lichaam regelmatig bewegen, bijvoorbeeld elke les even lopen, stretchen.
- Stem je werkhoogte af: bord, tafel, bureau op juiste hoogte zodat je niet constant hoeft te buigen of te reiken.
2. De Leuninghanger
- Bewustwording: merk op wanneer je leunt; probeer beide voeten stevig op de grond te houden.
- Zet meubels zo dat je er niet makkelijk tegenaan leunt of schuin gaat staan (afstand tot kast/ bureau).
- Train je core‑spieren: een sterke romp helpt om rechte houding gemakkelijker vol te houden.
- Neem regelmatig micro‑pauzes om even op te staan, schouders los te maken, even strekken.
3. De Laptop-Bukker
- Gebruik laptopstandaard/ extern scherm zodat scherm op ooghoogte staat.
- Extern toetsenbord en muis gebruiken om armen en polsen in neutrale houding te houden.
- Stoel met lendensteun, goede rug ondersteuning.
- Regelmatige pauzes: elke 30‑45 min even iets anders doen, lopen, stretchen.
- Zorg voor goede verlichting zodat je niet hoeft te leunen of te bukken om te lezen.
4. De Improviserende Nakijker
- Ga zitten als je nakijkt; gebruik afdeling of tafel met voldoende werkruimte zodat je niet steeds hoeft te buigen.
- Zorg dat tafels/werkbladen op goede hoogte zijn.
- Gebruik hulpmiddelen: zo’n verstelbare plank of plateau om werk te ondersteunen.
- Wissel af: sta, zit, loop rond. Verdeel het nakijkwerk over momenten.
- Tilwerken spreiden: zware stapels niet in één keer tillen; gebruik trolleys of verdeel over dagen.
5. De Snel-snel Vergadertijger
- Plan pauzes tussen vergaderingen, zelfs 5 min lopen of stretchen helpt.
- Gebruik onderweg draagbare hulpmiddelen: goede tas voor jouw laptop met schouderbanden en een rugzak in plaats van handtas.
- Let ook tijdens vervoer op houding: rechte rug, schouders niet te veel naar voren, hoofd niet laten hangen als je naar jouw telefoon kijkt.
- Zoek vergaderruimtes/ plekken met goede stoelen en tafelhoogte;. spreek met jezelf af als je lang moet zitten dat er goede ondersteuning moet zijn.
- Stressmanagement helpt ook : hoe minder haast, hoe rustiger je houding, hoe minder gespannen spieren.
Interessant feit uit onderzoek
Wist je dat uit een studie onder bijna 900 leraren bleek dat ongeveer 48,7 % nek‑ of schouderpijn ervoer en ~45,6 % lage rugpijn? vitruehealth.com
Daarnaast blijkt dat langdurig statisch staan, zonder afwisseling, samenhangt met grotere kans op lage rugklachten, knieklachten en vermoeidheid in onderlichaam. medwinpublishers.com+2UBC Human Resources+2
Tot slot
Sta jij goed voor de klas? Waarschijnlijk zit je af en toe in één van de beschreven houdingen. Dat is niet erg, maar het is wel belangrijk dat je kleine aanpassingen maakt zodat je lichaam minder belast wordt. De juiste houding, goede hulpmiddelen en afwisseling zijn essentieel.
Herken jij dit? Deel dit artikel op social media zodat ook andere docenten het lezen, misschien herken je elkaar wel! En tag / link Health2Work! Wij denken graag mee over praktische oplossingen voor jouw situatie.